Histoire

1369 Bernard des Puig est vassal du dernier des Castellnou, lors de la vente du château de Bell-Puig.



Et ibidem dictus honorabilis Honoratus de Salm nomine quo supra existens infra ipsum castrum cepit per alteram manum venerabilem dominum Petrum Otgerii, militem, procuratorem adhec constitutum et per dictum nobilem dominum vicecomitem, et ipsum intus dictum castrum de Pulcro podio inmisit, dicendo : « En Honorat de Salm axi com a procurador del noble en Barenguer de Castellnou met en possessio del castell de Bellpuig e dels termens d’aquell vos mossen Pere Otger axi com a procurador del noble n’Andreu de Ffonollet, vescomte de Canet e d’Illa, e en senyal de possessio del dit castell vos don les claus d’aquest castell, e en senyal de possessio dels termens vos don de la terra d’aquell mateix castell. » Et hiis omnibus pactis, dictus Petrus Otgerii nomine quo supra existens intus dictum castrum, tenendo in altera manum suarum claves et in altera manum suarum de terra ipsius castri, ut superius continetur, expulit de dicto castro dictum Honoratum nomine quo supra, et clausit et aperuit januas dicti castri, et dictam terram expersit in signum realis et corporalis possessionis adepte de dicto castro et terminis ejusdem. Et nichilominus recepit sacramentum et homagium ab hominibus dicti castri et terminorum ejusdem, quarum nomina sunt que sequntur : Bartholomeus Tixedor, Petrus Guillermi de Costaplana, Joannes Serda, Guillermus Cantaells, Petrus Rochalba, Bernardus Despuig, Ffranciscus Maso, Raymundus Bach, Raymundus Pujol, Petrus Coma, Guillermus Vila, Bernardus de Pomereda, Guillermus Carbonell, Berenguarius Scriva, Joannes Casadamont, Petrus Ferrer, Raymundus Puigboquer, Raymundus Casadavall, Raymunudus Garoart, Bartholomeus Viro, Guillermus Scriva, Raymundus Scriva, Petrus Temoner, Joannes Figuera, Bernardus Scriva, Guillermus Garoart, Guillermus Tallet et Riusech, omnes dicti castri et terminorum ejusdem, quibus omnibus pactis dictus dominus Petrus Otgerii nomine quo supra in signum possessionis adepte de dicto castro et jurium et terminorum ejusdem comendavit dictum castrum Berenguario Squerig ibidem presenti quamdiu dicto domino vicecomiti placuerit, prout consuetum est comendari per dominos dicti castri. Et nichilominus fecit fieri publice preconitzacionem sequentem : « Ara auiats que mana lo procurador del noble vescomte d’Illa que tot hom haja e tenga lo dit noble vescomte per senyor del castell de Bellpuig sots pena de cors e d’aver, e que nengun hom no gos portar armes sots pena de sinch sous e de perdre las armes sens tota merce. » Que fuerunt acta in dicto castro de Pulcro Podio (…)

1369, 13 juillet. – Perpignan.

Berenguer de Castelnou vend pour le prix de 60000 sous de Barcelone à Andreu de Fenouillet, vicomte de Canet et d’Ille, en tant que plus offrant, le château et la baronie de Castelnou et le château de Belpuig, avec toutes les fortifications, fiefs et feudataires qui en relèvent, les paroisses et tous les droits et possessions, ost et chevauchée, et les moulines de fer qu’il a fait édifier dans le territoire de Castelnou, les droits de justice et la juridiction haute et basse, civile et criminelle de cette baronie, ainsi que le roi d’Aragon les lui avait vendu (en 1363). Témoins Pere Otger, chevalier, Berenguer de Peyrepertuse, Ponç Descatllar, Honorat de Salm, damoiseau, et Gaucelm Ferriol, notaire d’Ille. Acte reçu par Andreu Romei.

Puis le 17 juillet, à Castelnou, Honorat de Salm, procureur de Berenguer de Castelnou, a proclamé publiquement la vente devant les habitants de Castelnou et de la baronie, les absolvant du serment et de l’hommage qu’ils avaient fait à Berenguer, puis il prit la main du vicomte et le fit entrer dans le château en disant  «  En Honorat dez Salm axi com procurador del noble en Barenguer de Castellnou met en possessio del castell de Castellnou e dels termens d’aquell vos noble n’Andreu de Ffonollet, vescomte de Canet e d’Illa, e en senyal de possessio del dit castell vos don las claus deldit castell, e en senyal de possessio dels termens vos do de la terra d’aquest mateix castell ». Puis le vicomte, tenant dans une main les clés du château, et dans l’autre une poignée de terre, expulsa le procureur du château, ferma et rouvrit les portes du château, et il dispersa la terre en signe de possession réelle et corporelle. Puis il reçut l’hommage des représentants des habitants de la baronie : Castelnou, Camelas, Fontcouverte, Montauriol, Politg, Cubris, Caixas, la Vilella de Caixas. Ensuite, il requit Bernat Moso, batlle de Castelnou et sa baronie, de lui faire serment et hommage, ce à quoi le batlle répondit appartenir à la noblesse et jouir des privilèges de son état, mais il finit par préter serment. Le vicomte fit préparer un repas pour lui et les membres de sa suite, dont Pere Otger, chevalier, Arnau de Blanes, Berenguer de Canadal, Bernat de Vilacorba, damoiseaux, et le notaire Andreu Romeu. Puis ils se rendirent au château de Belpuig où eut lieu une semblable cérémonie, à cette nuance près que le vicomte n’y assista pas et se fit représenter par son procureur le chevalier Pere Otger. Ce dernier fit proclamer par le crieur public que tous devraient dorénavant tenir le vicomte pour seigneur du château de Belpuig, prohibant le port d’armes sous peine de 5 sous et de saisie des armes. Enfin, le lendemain, les procureurs du vicomte se rendirent à la mouline de fer de Castelnou, en présence de Joan Correig, maître de la mouline, qui fut alors instruit du changement de seigneur. L’on procéda alors à la cérémonie de prise de possessions de la mouline par la remise d’un pieu en fer.

B. Copie du 31 août 1401 autentifiée par Berenguer Costa, juge ordinaire de Canet1.

C. Copie de 1411, ADPO, 1B 202, reg. 24, fol.153-155.

D. Copie authentique du XVe siècle sur cahier de cinq feuillets de papier par Joan Jaubert, notaire public de Perpignan et scribe de la Cour du patrimoine Royal des comtés de Roussillon et de Cerdagne, Archives Historiques de la Province de Saragosse, V-94-4, prise sur C2.

Sit omnibus notum quod nos Berenguarius de Castro novo, gratis et ex certa sciencia, consulte et animo deliberato, per nos et omnes heredes et successores nostros quoscumque, vendimus et ex causa venditionis concedimus per liberum et franchum alodium vobis nobili Andree de Fonoleto, Die gracia vicecomiti de Caneto et de Insula, presenti pro vobis et vestris ementi ac stipulanti et recipienti, castrum et baroniam de Castro novo, et castrum de Pulcro podio, cum fortaliciis et fortitudinibus ipsorum castrorum et baronie et cujuslibet eorum, et cum omnibus et singulis feudis et feudatariis eorumdem, que teneantur pro dictis castris et baronia intra tamen terminos ipsorum casrorum et baronie cujuslibet ipsorum, et cum omnibus perrochiis scituatis intra eosdem terminos, et cum omnibus et singulis territoriis et terminis sive limitibus predictorum castrorum et baronie et cujuslibet eorum, et cum militibus et dominabus, hominibus et mulieribus, cujuscunque legis, condicionis, status seu preheminencie existant, habitantibus et habitaturis in dictis castris et baronia, et quolibet eorum, et in perrochiis, territoriis et terminis eorumdem et cujuslibet ipsorum, et cum toto eo quod nos habemus et habere debemus et possimus quocumque modo in dictis castris et baronia et quolibet eorim, et in perrochiis, territoriis et terminis eorumdem, et cujuslibet ipsorum, et cum omnibus et singulis redditibus, exitibus, proventibus, fructibus et sdevenimentis predictorum et cujuslibet eorum, et cum omnibus melioramentis per nos eisdem vel in ipsis factis, et cum mansis, mansoveriis, bordis predictorum castroum et baronie et territoriorum ac terminorum suorum et cujuslibet eorum, et cum omnibus molendinis, reguis, capreguis, resclosis, aquis et omnibus emolumentis et juribus ipsorum molendinorum, et cum aliis aquis, fontibus, aqueductibus, montibus et planis, nemoribus, et cum hoste et cavalcata, pace et guerra predictorum castrorum et baronie ac feudorum et hominum et mulierum eorumdem et cujuslibet eorum pertinentibus nobis, et cum molendina ferrea per nos constructa et hedificata infra terminos castri de Castro novo, et omnibus emolumentis et juribus ipsius molendine, et cum redemptione hujusmodi hostis et cavalcate, pacis et guerre, et cum furchis, costellis, forciis, compulcionibus, toltis, usibus et adempriviis et aliis quibuscumque juribus predictorum castrorum et baronie et feudorum et cujuslibet eorum pertinentibus nobis, et cum potestate eciam ipsorum feudorum, et cum juramento et homagio hominum et mulierum ipsorum castrorum et baronie et cuilibet eorum, et territoriorum ac terminorum suorum, et cum mero et mixto imperio et omni juridictione alta et baxa, civili et criminali, et alia quacumque, et cum omni dominio, senioratico et dominacione que nos habeamus sive habemus et habere debemus sive debeamus et possumus ac possimus in predictis castris et baronia ac feudis et quolibet eorum, et in perrochiis, territoriis et terminis eorumdem et cujuslibet, et hominibus et mulieribus ibi habitantibus et habitaturis, tam cristianis quam judeis, et tam extraneis quam privatis, quam in aliis quibuscumque personis cujuscumque status, legis, condicionis aut prehemiencie sint ac fuerint, et tam in aquis quam in viis et caminis publicis quam eciam extra, quam eciam alias qualitercumque et quomodocumque, et eciam cum omnibus et singulis aliis pertinenciis, juribus realibus et personalibus predictorum omnium et singulorum quocumque nomine seu jure censeantur seu nuncupentur, et que dici, presumi, cogitari seu nominari possint, et que nos quocumque modo habeamus vel habere possimus, et nos competant sive competunt et possint aut debeant competere in seu pro dictis castris et baronia et feudis et perrochiis, territoriis et terminis eorumdem et cujuslibet eorum, et in seu pro aliis omnibus et singulis supradictis, et eciam cum omnibus appellacionibus, provocationibus, cognicionibus et faticis juris, et aliis tam cum illis que consuete sunt fieri sive ut in curia vicarii Rossilionis et bajuli Perpiniani, et locuque earum quam aliis eciam quibuscumque, prout predicta omnia et singula nobis vendita et concessa fuerunt per illustrissimum dominum regem Aragonum, et prout in instrumento vendicionis inde nobis facte lacius sunt expressa, videlicet quod omnes predicta et singula a dicto domino rege tenemus. Nos enim predicta omnia et singula vobis et vestris et quibus volueritis perpetuo vendimus et vendere intendimus per liberum et franchum alodium, prout melius, largius et plenius ea pertinent seu pertinere possunt sive possint nobis vigore vendicionis et cessionis nobis per dictum dominum regem de predictis ut preconitzatur facte. Volentes et concedentes quod vos dictus nobilis vicecomes et vestri in hiis successores, et quos volueritis, per vos et officiales vestros vel eorum predictam jurisdictionem altam et baxam, civilem et criminalem, possitis libere et sine aliqua contradictione exercere et uti, sicut et prout nos exercere et uti possumus sive possimus intra terminos, territoria et perrochias dictorum castrrum et baronie et feudorum et cujuslibet eorum vigore vendicionis et concessionis predicte per dictum dominum regem nobis facte, et prout in instrumento vendicionis lacius et seriosius sunt expressa. Hanc itaque vendicionem et concessionem facimus vobis dicto nobili Andree de Fonolleto vicecomiti de Caneto et de Insula tanquam plus offerenti et vestris in hiis successoribus, et quibus volueritis perpetuo, per liberum et franchum alodium, ut est dictum, et sicut melius dici potest et intelligi ad salvamentum et bonum intellectum ac vestri et vestrorum successorum. Et extrahimus predicta omnia et singula que vobis vendimus de jure, dominio et posse nostri et nostroque successorum, eademque omnia et singula in vestri et vestrorum successorum in hiis jus, dominium et posse mittimus et transferimus irrevocabiliter pleno jure, ad habendum, tenendum omnique tempore paciffice possidendum, et ad omnem vestram vestrorumque voluntatem inde libere faciendum sine contradictione et impedimento nostri et nostrorum et alterius cujuscumque. Promittentes vobis dicto nobili domino vicecomiti tradere vel tradi facere vobis vel cui volueritis nomine vestro possessionem corporalem vaccuam et expeditam ac pacifficam predictorum omnium et singulorum que vobis vendimus per liberum et franchum alodium, et quod nos et nostri successores faciemus cum effectu vos et vestros in hiis successores, et quos volueritis in ipsa possessione perpetuo existere pociores, pacifice et quiete, contra cunctas personas, universitates et collegia. Et nichilominus damus et concedimus vobis et vestris plenam et liberam potestatem ipsam possessionem vestra propria auctoritate et sine fatica et requistione nostri et alicujus curie et personas libere aprehendendi et licite retinendi, et inde faciendi vestro libitum voluntate. Nos enim interim constituimus nos predicta omnia et singula que vobis vendimus et eorum possessionem pro vobis et vestro nomine titulo precario tenere et possidere seu quasi. Preterea ex causa vendicionis damus, cedimus et mandamus vobis dicto nobili vicecomiti et vestris et quibus velitis perpetuo omnia jura et omnes actiones reales et personales, utiles et directas, ordinarias et extraordinarias, mixtas et alias quescunque nobis competentes et competere debentes ac valentes quocunque modo in predictis omnibus et singulis que vobis vendimus et contra quascunque personas et in quibuscunque bonis racione vel occasione eorumdem, quibus juribus et actionibus supradictis possitis vos et vestri in hiis successores et quos volueritis perpetuo uti et experiri, agendo, deffendendo, excipiendo, proponendo, respondendo et replicando, et omnia et singula alia faciendo in judicio et extra judicium quocunque, quemadmodum nos poteramus ante hujusmodi vendicionem et cessionem, et possemus nunc et eciam postea quandocunque. Nos enim ponendo vos dictum nobilem vicecomitem et successores vestros in predictis omnibus et singulis in locum et jus nostrum facimus et constituimus vos in hiis dominum et procuratorem in rem vestram propriam ad faciendum inde omnimodam vestram voluntatem. Et nichilominus tenore hujus publici vendicionis instrumenti ubique firmiter perpetuo valauri (sic) vicem eciam epistole gerenti notificantes predictam vendicionem et alia omnia et singula supradicta et infrascripta militibus, dominabus, hominibus et mulieribus dictorum castrorum et baronie et cujuslibet eorum terminorum eorumdem et feudatariis dictorum feudorum consistencium intra terminos dictorum castrorum et baronie, et aliis quibuscunque personis quarum interest et intererit seu quos hujusmodi trangit ,egocium, et que ad hec quomodolibet teneantur, dicimus et mandamus expresse eisdem omnibus et singulis quatenus, vendicionem predictam et alia omnia et singula supradicta et infrascripta rata et firma habentes et in aliquo non contrafacientes, vos dictum nobilem vicecomitem et vestros in hiis successores et quos volueritis admittant et habeant decetero pro veris et naturalis condominis eorumdem et predictorum omnium et singulorum que vobis vendimus, vobisque et vestris in hiis successoribus et quibus volueritis perpetuo respondeant et satisfaciant plenarie et integre et sine aliqua contradictione de omnibus et singulis supradictis et aliis pereant, obediant et attendant in omnibus et per omnia fideliter et lagaliter tanquam eorum veris et naturalibus dominis, prout et quemadmodum inde nos pro eorum vero et naturali domino habere nobisque respondere et satisfacere, parere, obedire et attendere tenerentur seu eciam tenebantur ante vendicionem predictam, et prout eciam vassalli suos seniori tenentur et debent respondere et satisfacere, parere, attendere et obedire, et pro vobis et vestris vel cui seu quibus volueritis, faciant et prestent quando fuerint requisiti fidelitates homagia et juramenta vobis vel cui seu quibus volueritis nomine vestro fecerint ante predicta. Nos itaque cum hoc publico instrumento vicem eciam epistole gerenti prefatos milites et dominas, homines et mulieres et feudatarios et quemlibet eorum postquam scilicet hujusmodi fidelitates, homagia et juramenta vobis vel cui seu quibus volueritis nomine vestro fecerint seu prestiterint ex nunc scilicet pro tunc absolvimus et penitus liberamus ab omni homagio, juramento, fide, fidelitate, naturalitate, servitute, senioratico, dominio, jure, vinculo et obligacione qualibet, quibus vel eorum aliquo nobis in aliquo teneantur vel sin taut fuerint astricti aut quomodolibet obligati, et vos eciam dictus nobilis vicecomes et vestri in hiis successores et quos volueritis possitis ipsos milites et dominas, homines et mulieres ac feudatarios et quemlibet eorum ad hec omnia et singula supradicta compellere et distringere et compelli et distringi facere quibuscumque modis, formis et compulsionibus quibus nos possemus per nos seu officiales nostros. Pro precio vero predictorum que vobis vendimus dedistis et solvistis nobis, et confitemur nos a vobis habuisse et recepisse sexaginta mille solidos barchinonensium monete de terno. Et ideo tenentes et reputantes nos contentis de dicto precio, renunciamus ex certa sciencia exceptioni non numerate et non solute peccunie, et legi que subvenit deceptis ultra dimidiam justi precii, et exceptioni et actioni de dolo, malo et in factum, et omni alii juri, racioni et consuetudini contra hec repugnantibus, dantes et remittentes gratis et ex certa sciencia et ex pacto donatione irrevocabili inter vivos vobis et vestris et quibus volueritis perpetuo siquid hec que vobis vendimus plus valent et possint valere precio supradicto. Insuper convenimus et promittimus vobis dicto nobili vicecomiti et vestris, et quibus volueritis perpetuo, quod predicta omnia et singula que vobis vendimus et que vos seu vestri in giis successores et quos volueritis habere, tenere et possidere per liberum et franchum alodium perpetuo contra cunctas personas, collegia et universitates pacifice et quiete et sine aliqua contradictione ; et quod tenebimus vobis et vestris in hiis successoribus et quibus volueritis semper de evictione predictorum omnium et singulorum, et de omni eorum deffensione in judicio et extra. Et si forsan aliqua vel alique universitates seu collegia seu persone facerent vel moverent contra vos seu dictos in hiis successores aliquo tempore aliquam questionem, petitionem vel demandam, litem vel controversiam quocumque modo et quavis racione, jure seu causa, de jure vel de facto, in judicio vel extra, juste vel injuste, vel aliis in predictis que vobis vendimus vel aliqua eorum parte vel racione aut occasione ipsorum, gratis et ex certa sciencia convenimus et promittimus vobis dicto nobili vicecomiti quod nos, statim cum inde fuerimus requisiti seu nobis fuerit notifficatum, opponemus nos cum effectu deffensioni vestri et vestrorum in hiis successorum, et quod pro vobis et eis respondebimus et satisfaciemus scilicet querelanti seu quibuslibet querelantibus, et quod ab omnibus et singulis ipsis questionibus, petitionibus et demandis, litibus et controversiis, sive juste sive injuste fuerint, deffendemus nostris propriis sumptibus et expensis predicta per vos empte, et vos et vestros in eisdem successores, et quod in principio litis suscipiemus in nos omne litigii et quod agemus et ducemus causam seu causas, tam principales quam appellatorias, a principio usque ad finem, nostri propriis sumptibus et expensis vel vos et vestri in hiis successores si volueritis, possitis ipsam causam seu causas agere et duecere per vos ipsos, et hoc sit in electione vestri et vestrorum in hiis successorum. Nos enim gratis et ex certa sciencia et consulte remittimus vobis et vestris in hiis successoribus, et quibus velitis perpetuo, necessitatem denunciacionis. Et si forte hos seu vestri in hiis successores elegeritis ipsam causam seu causas agere et ducere per vos ipsos, gratis et ex certa sciencia convenimus et promittimus vobis quod restituemus et solvemus vobis et vestris in hiis successoribus et quibus volueritis ad vestram et eorum voluntatem omnes expensas que circa litem vel lites et extra litem seu lites fient, et quicquid et quantum a vobis seu vestris in hiis successoribus evictum fuerit de predictis simul cum omni dampno et interesse que inde vos seu vestri in hiis successores facietis et sustinebitis quoquomodo sive obtineatis in causa seu causis sive eciam subcumbatis et sive ipse cause fuerint juste vel injuste quod alias servabimus super predictis omnibus et singulis vos et vestros successores, et quos volueritis perpetuo, penitus, sine omni dampno, et redantur vobis et vestris in hiis successoribus super ipsis missionibus, dampnis et interesse plano et simplici verbo, nullo alio probacionum genere requisito. Et pro predictis et infrascriptis omnibus et singulis ratis et firmis habendis, complendis et attendendis et observandis, obligamus vobis dicto nobili vicecomiti et vestris baroniam de la Gardia et omnia alia bona que illustrissimus dominus rex nobis pro predictis obligavit tempore empcionis per nos facte de dictis castris et baronia, prout in instrumento vendicionis lacius et seriosius sunt expressa, et ex facto nostro omnia bona nostra presencia et futura predicta, cum omnia et singula rata et firma habere, attendere et complere, tenere et observare, et attendi et compleri, teneri et observari facere perpetuo, et in aliquo non contra facere vel venire promittimmus, nec a quoquam contra fieri, facere, consentire faciemus nostra bona fide aliquo jure, causa vel eciam racione. Que fuerunt acta et laudata Perpiniani terciadecima die julii, anno a Nativitate Domini millesimo trescentesimo sexagesimo nono, presentibus testibus venerabilis domino Petro Otgerii, milite, Berenguario de Petrapertusa, domino de Ortaffano, Petro de Petrapertusa, Poncio dez Callar, Honorato de Salm, domicello, Gaucelmo Ferrioli, notario de Insula, et Andrea Romei, notario, qui hec requisitus recepit.

Post hec, die decima septima julii, anno predicto, venerabilis Honoratus de Salm, domicellus, procurator nobilis viri domini Berenguarii de Castronovo predicti, habens ab eodem ad infrascripta et alia plenam et liberam potestatem et auctoritatem cum instrumento procuracionis inde notato et recepto per Andream Romei, notarium, jam et subnominatoum tercia decima die julii, anno predicto, voccatis et in sui presencia constitutis hominibus dicti castri de Castronovo et dominacionis ac terminorum ejusdem seu majori parte eorumdem, quorum nomine inferius describuntur infra ipsum locum de Castronovo, ipsis verbotenus explicavit vendicionem predictam dicto nobili vicecomiti per dictum nobilem dominum Berenguarium de Castronovo factam de dicto castro et baronia, quare ipsis hominibus mandavit auctoritate dicte procuracionis et ex potestate sibi super hiis attributa, quatenus dicto nobili domino vicecomiti prestent sacramentum et homagium tanquam domino dicti castri et baronie, ipse quidem Honoratus auctoritate et ex potestate predictis dictos homines et omnes alios dicti castri et baronie et terminorum ejusdem absolvit ab omni sacramento et homagio quibus dicto nobili Berenguario de Castronovo, ut domino dicti castri et baronie, tenerentur et essent astricti. Deinde dictus venerabilis Honoratus des Salm nomine quo supra existens infra ipsum castrum cepit per alteram manum dictum nobilem dominum vicecomitem, et ipsum intus castrum de Castronovo inmisit, dicendo : « En Honorat dez Salm axi com a procurador del noble en Barenguer de Castellnou, met en possessio del castell de Castellnou e dels termens d’aquell vos noble n’Andreu de Ffonollet, vescomte de Canet e d’Illa e en senyal de possessio del dit castell vos don las claus del dit castell, e en senyal de possessio dels termens vos do de la terra d’aquest mateix castell. » Quibus omnibus peractis, dictus nobilis dominus vicecomes existens intus dictum castrum, tenendo in altera manum suarum claves dicti castri et in altera manum suarum dextera ipsius castri ut superius continetur, expulit de dicto castro dictum Honoratum nomine quo supra, et clausit et aperuit januas dicti castri, et dictam terram expersit in signum realis et corporalis possessionis adepte de dicto castro et terminis ejusdem. Et nichilominus recepit scramentum et homagium ab hominibus dicti castri et terminorum ejusdem seu majori parte eorumdem, quorum nomina sunt que sequntur : Petrus Costa, Petrus Bac, Jacobis Seyro, Jacobus Colomer, Raymundus Borga, Bartholomeus Borgua, Bernardus Borgua,Bernardus Soler, Bernardus Pages, Jacobus Palet, Bartholomeus Domenech, omnes de Castronovo, Michael Strader, Petrus Sibiula, Petrus Colomer, Petrus Raymundi Riba, Petrus Dotra, Bernardus Coma, Franciscus Roba, Petrus Gotmar, Raymundus Muçe, Petrus Hualgerii, Guillermus Duran, Petrus Carbonell, Bernardus Davall, Petrus Curubi, omnes de Camelis parrochie ejusdem, Guillermus Bartholomei de Fonte Cohoperto, Joannes Cases alias Boscatus, Matheu de Monte Auriolo de les Ylles, Jacobus Bac de Camelis, Petrus Pujol de Camelis, Guillermus depochs de Camelis, Petrus Mas de Polig, Arnaldus Coma de Camelis, Bernardus Scarbot de Curubi, Arnaldus Salamo de Curubi, Guillermus Mudat de CUrubi, Arnaldus Massot de Camelis, Guillermus Jorda, Petrus Mauran de Vilella de Caxas, Petrus Guillermi de Monte Auriolo de les Ylles, Jacobus Ferriol de Monte Auriolo de les Ylles, Jacobus Maso de Caxas, Joannes Saura de Caxas, Petrus Riera de Camelis, Paschasius Lupia de Curubi, Bernardus Mari de Caxas, Bernardus Salamon de Caxas, Guillermus Bachs de Caxas, Petrus Bach de Caxas, Jacobus Coma de Valesella, omnes dicti castri de Castronovo et de nunciacionis seu terminorum ejusdem. Ulterius dictus nobilis dominus vicecomes, adhipiscendo possessionem dicti castri et terminorum ejusdem, requisivit Bernardum Maso, bajulum dicti castri et dominacionis ejusdem, ut sacramentum et homagium sibi prestaret, qui Bernardus respondendens dixit quod ipse est persona generosa et gaudet privilegiis persone generose, et nisi alii generosi populati infra terminos et dominacionem ejusdem castri prestent homagium dicto domino vicecomiti, nec ipse prestaret, quo vero ad sacramentum est paratus prestare. Et dictus dominus vicecomes protestante primitus de jure suo et quod si dictus Bernardus non habeat privilegium quod allegat, quod si tenetur prestare homagium, illud habeat prestare, recipit sacramentum fidelitatis a dicto Bernardo Maso. Et hiis omnibus pactis dictus nobilis dominus vicecomes fecit parare prandium in dicto castro sibi et familie sue, et ipsum prandium in dicto castro sumpsit. Que omnia fuerint acta in dicto castro dicta die septima decima julii, anno predicto, presentibus venerabilibus domino Petro Otgerii, milite, Arnaldo de Blanis, Berenguario de Canadal, Bernardo de Villacorba, domicellis, et Andrea Romei, notarii jam et subdicto.

Deinde dictus Honoratus de Salm nomine quo supra existens ante castrum de Pulcro podio voccatis et in sui presencia constitutis hominibus dicti castri de Pulcro podio et terminorum ejusdem, quorum nomina inferius sigillatim sunt contenta, ipsis verbotenus explicavit vendicionem factam dicto nobili domino vicecomiti per dictum nobilem dominum Berenguarium de Castronovo de castro de Pulcro podio et terminorum ejusdem, quare auctoritate dicte procuracionis et ex potestate sibi super hiis per dictum nobilem dominum Berenguarium de Castronovo attributa, dictis hominibus mandavit quatenus dicto nobili domino vicecomiti prestent sacramentum et homagium tanquam domino dicti castri, ipse enim Honoratus auctoritate et ex potestate predictis dictos homines absolvit ab omni sacramento et homagio quibus dicto nobili Berenguario de Castronovo et domino dicti castri tenerentur et essent astricti. Et ibidem dictus honorabilis Honoratus de Salm nomine quo supra existens infra ipsum castrum cepit per alteram manum venerabilem dominum Petrum Otgerii, militem, procuratorem adhec constitutum et per dictum nobilem dominum vicecomitem, et ipsum intus dictum castrum de Pulcro podio inmisit, dicendo : « En Honorat de Salm axi com a procurador del noble en Barenguer de Castellnou met en possessio del castell de Bellpuig e dels termens d’aquell vos mossen Pere Otger axi com a procurador del noble n’Andreu de Ffonollet, vescomte de Canet e d’Illa, e en senyal de possessio del dit castell vos don les claus d’aquest castell, e en senyal de possessio dels termens vos don de la terra d’aquell mateix castell. » Et hiis omnibus pactis, dictus Petrus Otgerii nomine quo supra existens intus dictum castrum, tenendo in altera manum suarum claves et in altera manum suarum de terra ipsius castri, ut superius continetur, expulit de dicto castro dictum Honoratum nomine quo supra, et clausit et aperuit januas dicti castri, et dictam terram expersit in signum realis et corporalis possessionis adepte de dicto castro et terminis ejusdem. Et nichilominus recepit sacramentum et homagium ab hominibus dicti castri et terminorum ejusdem, quarum nomina sunt que sequntur : Bartholomeus Tixedor, Petrus Guillermi de Costaplana, Joannes Serda, Guillermus Cantaells, Petrus Rochalba, Bernardus Despuig, Ffranciscus Maso, Raymundus Bach, Raymundus Pujol, Petrus Coma, Guillermus Vila, Bernardus de Pomereda, Guillermus Carbonell, Berenguarius Scriva, Joannes Casadamont, Petrus Ferrer, Raymundus Puigboquer, Raymundus Casadavall, Raymunudus Garoart, Bartholomeus Viro, Guillermus Scriva, Raymundus Scriva, Petrus Temoner, Joannes Figuera, Bernardus Scriva, Guillermus Garoart, Guillermus Tallet et Riusech, omnes dicti castri et terminorum ejusdem, quibus omnibus pactis dictus dominus Petrus Otgerii nomine quo supra in signum possessionis adepte de dicto castro et jurium et terminorum ejusdem comendavit dictum castrum Berenguario Squerig ibidem presenti quamdiu dicto domino vicecomiti placuerit, prout consuetum est comendari per dominos dicti castri. Et nichilominus fecit fieri publice preconitzacionem sequentem : « Ara auiats que mana lo procurador del noble vescomte d’Illa que tot hom haja e tenga lo dit noble vescomte per senyor del castell de Bellpuig sots pena de cors e d’aver, e que nengun hom no gos portar armes sots pena de sinch sous e de perdre las armes sens tota merce. » Que fuerunt acta in dicto castro de Pulcro podio dicta septima decima die julii, anno predicto, presentibus testibus Raymundo Garoart, presbitero, sacrista ecclesie de Pulcro podio, Arnaldo de Pelocostey episcopatus Vichi, Bernardo Costa de Insula et Andrea Romei notario jam et sub dicto.

Deinde, die intitulato decima octava julii, anno predicto, Joannes Noquera de Bastida, procurator simul et insolidum cum dicto Honorato de Salm constitutus per dictum nobilem dominum Berenguarium de Castronovo, prout de sua procuracione constat per instrumentum procuracionis dicit Honorati jam superius designatum constitutus in molina ferra constructa et edifficata infra terminos de Castronovo et ante presenciam Joannis Correig magistri dicte moline, idem Joannes Noguereda verbotenus explicavit dicto Joanni Correig vendicionem factam per dictum nobilem Berenguarium de Castronovo dicto nobili domino vicecomiti de Castronovo et baronia de Castronovo et ejus terminis et pertinenciis ac molina predicta, et cum omnibus emolumentis et jurius ipsius moline. QUare auctoritate dicte procuracionis et ex potestate sibi in eadem attributa, mandavit dicto Joanni Correig quatenus dictum nobilem dominum vicecomitem pro domino dicte moline haberet et teneret sibique de juribus et emolumentis ipsius moline respondeat sicut et prout dicto nobili Berenguario de Castronovo tenebatur ante dictam vendicionem. Ipse enim Joannes Noguereda auctoritate et ex potestate predictis dictum Joannem Correig ab omni sacramento quo teneretur et esset astrictus dicto nobili domino Berenguario de Castronovo vigore dicte moline absolvit. Et ibidem dictus Joannes Noguereda nomine quo supra induxit dictum dominum Petrum Otgerii nomine ante dicto in realem et corporalem possessione dicte moline, inmittendo ipsum intus domum ubi ferrum operatur, mitendo in manibus suis unum pal ferreum, [qui idem] dominus Petrus Otgerii nomine quo supra, adhipiscendo possessionem dicte moline, intravit et exivit dictam domum. Et nichilominus dictum pal ferreum a dicta domo abstraxit in signum realis et corporalis possessionis adepte de molina predicta. Et nichilominus exhigit sacramentum et homagium a dicto Joanne Correig vigore cujusquidem Joannes promisit respondere de juribus et emolumentis dicte moline dicto domino vicecomiti sicut respondere tenebatur nobili Berenguario de Castronovo predicto. Que fuerunt acta intus dictam molinam dicta die decima octava julii, anno predicto, presentibus testibus prenominates Arnaldo de Pelocosteny et Bernardo Costa et Andrea Romei jam et subdicto, qui premissis omnibus et singulis presens interfuit et ea requisitus recepit.

Signum mei Andree Romei, auctoritate regia notarii publici per totham (sic) Cathaloniam qui predictis omnibus et singulis unacum prenominatis testibus ut premittitur presen interfui eaque requisitus recepi et in hanc publicam formam redigi, scribique feci et clausi, cum raso et emendato in IIIa linea terminis, et cum supra posito in linea VIIIa extra quod eciam et in XXXIII hec que et LVIIII ejusdem.

11 « Hoc est translatum fideliter sumptum a quodam publico isntrumento cujus tenor talis est : [Transcription de l’acte du 13 juillet 1369]. Ego Raymundus Pererii, scriptor, hoc presens translatum a dicto suo originali publico instrument sumpsi et translatavi verbo ad verbum, puncto ad punctum, nichil addito nichilque remoto, quo sensum mutet, viciet aut corrumpat intellectum, videntibus et legentibus tribus testibus litteratis ad hec specialiter convocatis, videlicet dominis Bernardo Ministralis, Bernardo Pesseti, presbiteris, Guillermi Sequeti, scriptoris, qui omnes très unamecum dictum translatum cum dicto suo publico originali instrumento viderunt, legerunt et tenuerunt, et bene in omnibus et pr omnia convenire invenerunt die ultima mensis augusti, anno a Nativitate Domini millesimo quadringentesimo primo. Et ibidem ipsa et eadem die et anno supra proximo dictis nos Berenguarius Costa, judex ordinarius loci de Caneto, hujus translato bene et fideliter hujus translato bene et fideliter comprobato auctoritatem nostram judiciariam interponimus pariterque et decretum, in presencia et testimonio Guillerm Saqueti, Raymundi Pererii, scriptori, et mei Raymundi Hugonis, notarii publici de Caneto. + Ego Raymundus Hugonis, notarius publicus de Caneto auctoritate nobilis domini vicecomitis de Caneto, hoc presens translatum a dicto suo publico instrumento originali sumptum et per me fideliter cum eodem comprobatum scribi feci subscripso et clausi signoque meo solito signavi in testimonium premissorum. »

22 “Copia hujusmodi in hiis quinque papyri foleis scriptis presenti incluso scriptis sumpta fuit a quodam regestro recondito intus archivum curie regii patrimonii comittatuum Rossillionis et Ceritanie, et cum eodem de verbo ad verbum correcta et comprobata per me Joannem Jaubert de Perpiniano, auctoritate regia notarium publicum et unum ex scribis curie regii patrimonii dictorum, et ut eidem copie manu propria scripte in judicio et extra plena fides adhibeatur, ego idem notarius et scriba instante et requirente Michaele Torrellas, procuratore multum nobilis domini vicecomitis de Evolo de Insula et de Caneto hic me subscribo et meum solitum artis notarie appono sig+num in testimonium premissorum et constat michi de supraposito in linea XXVIIa pagine primi folei ubi legitur nobis. »

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *